گزارش،
نان کامل سلامتی از دل خاک تا سفره
کاراموند: زنجان نان کامل با بهره گیری از آرد سبوس دار، سالم تر و مغذی تر از نان های معمولی است نانی که هم اکنون نیز در بعضی از نانوایی های زنجان عرضه می شود تا مردم به تغذیه سالم تری دسترسی داشته باشند.
در فرهنگ غذایی ایرانی، نان از جایگاهی ویژه برخوردارست. این ماده غذایی که قرن ها است به عنوان پایه اصلی سبد غذایی مردم شناخته می شود، نه فقط تامین کننده بخش عمده ای از انرژی روزانه است، بلکه نقشی مهم در سلامت عمومی جامعه ایفا می کند. با این وجود، نوع نانی که امروز مصرف می شود، خصوصاً در شهرها و مراکز پرجمعیت، دستخوش تغییراتی شده است که در بیشتر موارد با اصول تغذیه سالم فاصله دارد.
نان های تهیه شده از آرد سفید تصفیه شده به سبب پروسه صنعتی شدن و اولویت های تجاری، جایگزین نان های سنتی و کامل شده اند. این در حالیست که بازگشت به نان کامل، به عنوان محصولی سالم تر و غنی تر از نظر مواد مغذی، می تواند تحولی مثبت در بهداشت تغذیه ای جامعه بوجود آورد.
نان کامل چیست و چرا اهمیت دارد؟
نان کامل(Whole Grain Bread) نانی است که از آرد سبوس دار یا آرد کامل تهیه می شود؛ آردی که شامل همه اجزای دانه گندم یعنی سبوس (لایه بیرونی)، جوانه (مرکز مغذی دانه) و آندوسپرم (بخش نشاسته ای) است. برخلاف آرد سفید که در ضمن پروسه تصفیه، سبوس و جوانه دانه گندم را از دست می دهد، آرد کامل سرشار از فیبر، ویتامین های گروه B، آهن، منیزیم، سلنیوم، روی و آنتی اکسیدان ها است. این مواد نقش برجسته ی در عملکرد سیستم ایمنی، متابولیسم بدن، سلامت مغز، قلب، استخوان و دستگاه گوارش دارند.
اثرات نان کامل بر سلامت عمومی
مصرف نان کامل نه فقط تأثیرات مستقیم و مثبتی بر سلامت فردی دارد، بلکه در ابعاد کلان می تواند هزینه های سلامت عمومی را به میزان قابل توجهی کم کند. از مهم ترین فواید نان کامل می توان به پیش گیری از بیماریهای غیرواگیر اشاره نمود بطوریکه این نوع نان بواسطه فیبر بالا، در کنترل و پیش گیری از بیماری هایی چون دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، بیماریهای قلبی - عروقی، چاقی و حتی برخی سرطان ها (مانند سرطان روده بزرگ) بسیار مؤثر است. فیبر موجب کاهش سرعت جذب قند در خون و تنظیم سطح انسولین می شود. این خاصیت برای بیماران دیابتی حیاتیست و از مبتلاشدن به این بیماری در افراد سالم نیز پیشگیری می کند.
بهبود عملکرد گوارشی از دیگر مزایای استفاده از نان کامل است؛ چونکه یکی از شایع ترین مشکلات تغذیه ای در جوامع امروزی یبوست است که عمدتا ناشی از کمبود فیبر در رژیم غذایی است. نان کامل با داشتن فیبر نامحلول، حرکات دودی روده را تقویت کرده، از تجمع مواد زائد در بدن جلوگیری کرده و محیط روده را برای رشد باکتری های مفید آماده می کند. این امر در پایین آوردن ریسک بیماریهای روده ای و تقویت سیستم ایمنی مؤثر است.
کمک به کاهش وزن و کنترل اشتها را نیز می توان از فواید مصرف نان کامل برشمرد؛ بطوریکه فیبر موجود در نان کامل موجب ایجاد حس سیری طولانی مدت می شود. این خاصیت در افرادی که بدنبال کاهش وزن یا پیش گیری از چاقی هستند، اهمیت بالایی دارد. برخلاف نان سفید که موجب افزایش سریع قند خون و در نتیجه گرسنگی سریع می شود، نان کامل با آزادسازی تدریجی انرژی، موجب پایداری متابولیسم بدن می گردد. سلامت قلب و کاهش کلسترول ارمغان دیگر مصرف نان کامل است یکی از اثرات شناخته شده مصرف این نوع نان، کاهش کلسترول بد (LDL) خون است. مطالعات نشان داده اند که مصرف روزانه غلات کامل با کاهش خطر سکته قلبی و مغزی مرتبط می باشد. وجود ترکیبات آنتی اکسیدانی، ویتامین E و اسیدهای چرب مفید در نان کامل، سلامت عروق و بافت قلب را حفظ می نماید.
پیش گیری از کم خونی و فقر آهن نیز از دیگر فواید استفاده از نان کامل است برای اینکه آرد سفید در ضمن پروسه تصفیه، قسمت عمده ای از آهن و ویتامین های ضروری را از دست می دهد. در صورتیکه آرد کامل، به سبب حفظ کامل اجزای دانه، سرشار از آهن، اسید فولیک و ویتامین های B۶ و B۱۲ است. این ویتامین ها برای خون سازی، تولید انرژی و عملکرد صحیح مغز ضروری اند.
ضرورت گسترش تولید و مصرف نان کامل
با وجود مزایای بی شمار نان کامل، هنوز هم در خیلی از شهرها و روستاهای کشور، آرد سفید و نان های صنعتی پرمصرف ترین منابع کربوهیدرات هستند. این مساله دلیلهای مختلفی دارد که همچون آنها می توان به آگاهی پایین عمومی نسبت به خواص نان کامل، طعم و بافت متفاوت نان کامل که ممکنست برای برخی افراد ناآشنا باشد، کمبود نانوایی های مجهز به آرد سبوس دار، سیاستهای یارانه ای که بیشتر به سود تولید آرد سفید عمل کرده اند اشاره نمود.
برای اصلاح این وضعیت، نیاز به برنامه ریزی در سه سطح داریم که یکی از این سطوح شامل آموزش و فرهنگ سازی عمومی بوسیله صداوسیما، نظام آموزشی، مراکز بهداشتی و رسانه های اجتماعی است که باید بصورت هماهنگ در حوزه آموزش تغذیه سالم و اهمیت نان کامل فعالیت کنند. خانواده ها، خصوصاً مادران، باید بدانند که انتخاب نان سالم، انتخابی سرنوشت ساز برای سلامت فرزندان است.
حمایت های دولتی و زیرساختی نیز یکی دیگر از این سطوح تست چونکه تولید نان کامل مستلزم دسترسی به آرد سبوس دار باکیفیت، تجهیزات مناسب در نانوایی و نیروی انسانی آموزش دیده است. دولت می تواند با ارائه تسهیلات، حذف موانع قانونی، استانداردسازی تولید و نظارت بهداشتی، مسیر تولید گسترده نان کامل را هموار کند.
اصلاح ذائقه و پذیرش عمومی نیز از دیگر سطوح است برای اینکه مانند هر تغییر فرهنگی دیگر، پذیرش نان کامل نیز نیاز به زمان و تطبیق دارد. اما با ارائه نان هایی با طعم دلپذیر، تنوع در شکل و مزه (مانند نان های سبوس دار سنتی، نان جو، نان چاودار یا ترکیبی)، استفاده از سبزیجات خشک، دانه های روغنی یا ادویه های طبیعی می توان مصرف نان کامل را برای همگان لذت بخش کرد.
تولید نان کامل استان زنجان به ۳۳ واحد رسید
در ارتباط با آخرین وضعیت پخت نان کامل در زنجان مدیر کل غله و خدمات تجاری استان زنجان در گفت و گو با خبرنگار ایسنا می گوید: بر طبق مصوبه کارگروه پیگیری و پیاده سازی تولید نان کامل استان زنجان و برمبنای شیوه نامه ابلاغی دبیرخانه شورای عالی و سلامت امنیت، تعداد واحدهای نانوایی تولید نان کامل به ۳۳ واحد نانوایی یافت.
وی با اشاره به اینکه هفت واحد تولید نان کامل کارهای شهر زنجان وجود دارد، عنوان می کند: تولید نان کامل در ۱۲ واحد نانوایی دیگر در شهر زنجان و ۱۴ واحد دیگر در شهرستان های ابهر (۵ واحد)، ایجرود (۲ واحد)، خرم دره (۳ واحد) و سلطانیه (۴ واحد) راه اندازی می شود.
رییس دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی دانشگاه علوم پزشکی زنجان نیز در این رابطه به خبرنگار ایسنا، می گوید: برمبنای آمار ارائه شده از طرف اتحادیه نانوایان، حدود ۱۶۰۰ واحد نانوایی در سطح استان درحال فعالیت هستند که ۵ درصد از این تعداد برای پیوستن به چرخه تولید نان کامل در سال ۱۴۰۴ هدف گذاری شده است.
جعفر مطهری با توضیح این که نان بخش مهمی از سبد غذایی ما را تشکیل می دهد و جزو جدایی ناپذیری از زندگی مردم ما است، ادامه می دهد: شالوده اصلی نان، آرد است که از غلات و به ویژه گندم به دست می آید.
وی به بیان فواید آرد و نان کامل پرداخت و می گوید: آرد کامل سرشار از پروتئین، کربوهیدرات، انواع فیبرها، ویتامین ها، مواد معدنی و حتی چربی ها است و می تواند ۷۰ درصد کالری مورد نیاز بدن را تامین کند ولی آرد سفید به سبب سبوس گیری از گندم و حذف جوانه گندم و به تبع آن حذف خیلی از مواد مغذی آرد، نه فقط مفید نیست بلکه می تواند عوارضی چون مبتلاشدن به کبد چرب، دیابت نوع ۲، چاقی و انواع سرطان های گوارشی در پی داشته باشد.
نهایت سخن این که نان کامل، فقط یک محصول غذایی نیست؛ بلکه راهی برای بازگشت به سلامت، پیش گیری از بیماریها و ارتقاء سطح کیفی زندگی افراد است. در جهانی که بیماریهای مزمن، هزینه های هنگفتی بر سیستم سلامت تحمیل کرده اند، هیچ راهی کم هزینه تر و مؤثرتر از بازگشت به تغذیه سالم وجود ندارد. نان کامل با تمام خواص بی نظیر خود، شایسته آنست که از حاشیه به متن سفره ایرانی بازگردد و به انتخاب اصلی مردم بدل شود. برای این تحول، باید همه با هم گام برداریم: مردم، مسئولان، پزشکان، نانوایان و رسانه ها.
منبع: karamond.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان کاراموند در مورد این مطلب