عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع):
ماه رمضان مجموعه ای برای بازتنظیم گری ارتباطات و روابط است
به گزارش کاراموند ماه رمضان، با حاکمیت یک نظم نوین ارتباطی-اجتماعی؛ می تواند قدرت عبور از جهان وانموده ها را به انسان مسلمان قرن ۲۱ عطا کند.
به گزارش کاراموند به نقل از ایسنا، دکتر عبدالکریم خیامی عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) که در دانشگاه آزاد تهران مرکز سخن می گفت، با ذکر این مقدمه که از من خواسته اند تا از منظر علوم ارتباطات اجتماعی و مطالعات فرهنگی و ظرفیت های مفهومی و نظری آنها به توصیف پیام های ارتباطی ماه مبارک رمضان بپردازم، اظهار داشت: در جامعه شناسی انتقادی و مطالعات فرهنگی، اصطلاحی به نام «طبیعی شدگی» داریم که درباره آن دست از اعتقادات و رفتارهایی است که از جانب یک جمع یا اجتماع بدیهی انگاشته می شود و کسی درباره آنها ابهام یا سؤالی ندارد و مبحث واضح و پذیرفته شده است. یکی از آثار ماه رمضان این است که بعضی از این مُسلّمات مکرّر که در زندگی ما مستمرا تکرار می شوند و کسی از آنها پرسشی ندارد را برهم می زند تا انسان را به جایگاه متعالی تری توجه دهد.
وی ادامه داد: اموری چون خوردن، آشامیدن، خوابیدن و التذاذات حلال جنسی همچون امور روزمره و عادی و مکرری است که ماه مبارک رمضان، همین روزمرگی ها را متوقف و جا به جا می کند تا به تعبیر گفتمانیست ها این روزمرگی مسلم انگاشته شده را از «عینیت یافتگی» بیندازد و توجه ها را به امری متعالی تر جلب نماید.
عضو هیئت علمی دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) و استاد هادی اندیشکده فرهنگ و رسانه بیان نمود: این توقف را میتوان با بهره گیری از چارچوب مفهومی فرمالیست های کلاسیک، نوعی افشا یا «آشنایی زدایی» دانست به این معنا که آنچه هنجاری و به ظاهرآشناست را با تغییر زاویه نگاه و دیگر روش ها به امری تازه با تفسیری نو تبدیل می کند. می بینید که همین امور در طول ماه مبارک رمضان با تفسیری نو از جانب روزه داران و حتی غیرآنان فهم می شوند.
دکتر خیامی که الان دبیری علمی کنفرانس بین المللی ارتباطات، رسانه و حکمرانی سایبری را هم به عهده دارد افزود: نکته دیگری که در ارتباط با ماه رمضان قابل توجه است را میتوان با بهره گیری از مفهوم «سپهر نشانگانی» مکتب تارتو توضیح داد. رمضان آشکارا مجموعه ای از نشانگانِ منسجم جامعه را تغییر می دهد. تغییر در ریخت شناسی شب و روز، تغییر در بازار(از گردش مالی در رابطه با تغییرات تغذیه ای تا تغییر ظاهر و پوشش و حتی کاربری برخی مغازه ها و... )، تغییرات در ساعات اوج و فرود تردد خودرو ها و ترافیک، تغییر ساعت کاری ادارات و سازمان ها، تغییر محتوا و آرایش سفره ها و حتی ورود عبارات و اصطلاحات مخصوص ماه مبارک در کلام و زبان روزمره و... از جانب عموم مردم احساس می شود. این تغییرات فراگیر و همه جانبه، قدرت عبور انسانِ مسلمانِ قرن ۲۱ از جهانی که پست مدرن ها آنرا دنیای وانموده و یا حاد حقیقت می نامند را می دهد. دنیایی که به تعبیر برخی صاحبنظران عرصه فرهنگ، انسان را در معرض گم شدگی در نشانه ها قرار داده است.
وی اشاره کرد: ماه رمضان در کنار سایر عبادات و احکام، مجموعه ای برای «بازتنظیم گری» ارتباطات و روابط است. در جامعه شناسی و ارتباطات، مجموعه ای از مفاهیم تخصصی برای توصیف جمع های انسانی داریم. مانند گروه، توده، همگان، اجتماع، انبوه خلق و.... خصوصیت عبادت روزه داری(خود این عبادت نه سنت های پیرامونی) به خلاف عباداتی چون نماز جماعت یا نماز جمعه یا حج و امثال آن، ایجاد جمع هایی با مجاورت فیزیکی مانند توده یا انبوه خلق نیست. در این ماه هر یک از افراد یک رفتار شامل امساک یا افطار را به صورت همزمان اما در مکان های مختلف انجام می دهند. یعنی نوعی اعتقاد مشابه، رفتار مشابه، همزمان، غیرمجاور و با فراگیری بالا؛ که تا حدودی مفهوم همگان (پابلیک) را به ذهن متبادر می کند. باآنکه در آن تعریف هم نمی گنجد. این خصوصیت در کنار سایر خصوصیت هایی که بیان شد حاکی از نوعی «عقلانیت ارتباطی رمضانی» است که توانایی ایجاد یک نظم نوین ارتباطی – اجتماعی یک ماهه را در جامعه دارد.
عضو هیئت علمی اندیشکده تحلیل گفتمان راهبردی اشاره کرد: ماه رمضان در کشورهای غیرمسلمان هم به سبب تمایز خاصی که دارد ظرفیت برانگیختن توجه احترام آمیز را بر می انگیزد چون که نوعی امساک خودخواسته و اعتقادی در جمع اکثریتی است که به خورد و خوراک همیشگی خود مشغولند و در عین حال نه تنها هیچ مزاحمتی برای دیگران ایجاد نمی کند که حتی تا حدودی برخی استفاده های موجه و قانونی را هم از خود سلب می کند. حضور رؤسای جمهور این کشورها در سفره افطاری کارمندان مسلمان و یا توقف مسابقه فوتبال برای افطار کردن بازیکنان مسلمان، و یا حجم بالای پسندکردن (لایک کردن) تصویر افطاری قبل یا حین بازی برخی بازیکنان مسلمان بسکتبال و فوتبال نمونه این اقبال هاست.
دکتر خیامی با ذکر این نکته که بیشترین تنوع ادعیه از آنِ ماه مبارک رمضان است، با اشاره به محتوای این ادعیه و هم سفارش ها و مستحبات این ماه مانند اطعام، «تقویت ارتباط با دیگران» در ماه مبارک رمضان را قابل توجه دانست.
وی با برشمردن برخی دیگر از نظریه ها و مفاهیم تخصصی حوزه علوم اجتماعی، فرهنگ و ارتباطات همچون آستانگی ویکتور ترنر، حوزه عمومی هابرماس، هرم نیازهای ابراهام مازلو و...، آنها را هم دارای ظرفیت هایی برای تبیین برخی ابعاد ارتباطی و اجتماعی ماه مبارک رمضان دانست و افزود: در رویدادها و آیین های ملی، « نوروز »؛ و در آیین های دینی ما، ماه مبارک رمضان، از چنین نظم های اختصاصی ارتباطی و هم ظرفیت های تمایزیافتگی و اقبال جهانی برخوردار می باشند. این دو می توانند چه از منظر دیپلماسی عمومی و گفتمانی و چه از منظر گسترش مرزهای فکری و معنوی میراث دینی و ملی اسلامی- ایرانی مورد توجه سیاستگذاران کشور با رویکرد احیای تمدن نوین اسلامی باشند.
منبع: karamond.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان کاراموند در مورد این مطلب