سؤال، ابهام و شبهه درباره دفاع مقدس و نحوه مواجهه ما
کاراموند: حسن علایی فعال در یادداشتی به این پرسش که آیا باید از لطمه شناسی و برخورد چالشی و انتقادآمیز با موضوع دفاع مقدس و جنگ هراسید؟ پرداخته است.
به گزارش کاراموند به نقل از تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، حسن علایی فعال در یادداشتی به این پرسش که آیا باید از لطمه شناسی و برخورد چالشی و انتقادآمیز با موضوع دفاع مقدس و جنگ هراسید؟ پرداخته است.
در چهلمین سالگرد گرامیداشت دفاع مقدس قرارگرفته ایم. چهل سالگی یعنی بلوغ کامل، بالندگی، پختگی و کارآمدی محض. طی این چهل سال که از شروع جنگ گذشته است حرف های زیادی زده شده و حرف های زیاد دیگری باقیمانده است که باید زده شود. کارهای زیادی انجام شده و کارهای بسیاری مانده است که باید صورت گیرد. گام های بزرگی برداشته شده و گام های بزرگ دیگری مانده که باید برداشته شود. راه های بسیاری پیموده شده و راه های بسیاری مانده است که باید پیموده شود. حال باید پرسید گذشت چهل سال از حرف های زده شده و نشده، کارهای انجام شده و نشده، گام های برداشته شده و برداشته نشده و راه های پیموده شده و نشده چه واقعیت و ضرورتی را ایجاب می کند؟ آیا مسیری که در این چهل سال با موضوع جنگ و دفاع مقدس طی شده است، مسیر درستی بوده است؟ آیا در قبال مسئولیتی که درباره دفاع مقدس وجود داشته درست عمل شده است یا نه؟ نقاط قوت و نقاط ضعف این مسیر طی شده در طول چهل سال چیست؟ آیا مدیرانی که در قبال دفاع مقدس مسئولیتی داشته اند بی کم وکاست به مسئولیت و وظایفشان عمل کرده اند؟ در چه زمینه هایی کاستی وجود داشته است؟ آیا عملکرد مدیران و مدیریت ها مورد ارزیابی قرارگرفته است؟ در طول این چهل سال کدام مدیر و مدیریت موفق بوده است؟ چه تعداد از مدیران موفق تشویق شده اند و چه تعداد از مدیران ناموفق و نالایق توبیخ شده اند؟ آیا ضرورتی در ارزیابی کارهای انجام شده و مدیریت های اعمال شده وجود دارد؟ آیا موضوع دفاع مقدس از چنان اهمیتی برخوردارست که در چهل سالگی آن، به ارزیابی و ارزش گذاری پرداخته شود؟ آیا نقشه راهی برای طی گام دوم دفاع مقدس تدوین شده است؟ کدام سازمان و مرکزی مسئولیت تدوین نقشه راه برای طی مسیر در چهل سال دوم دفاع مقدس را بر عهده دارد؟ آیا ضرورتی برای تدوین نقشه راه احساس می شود؟ راستی متولی اصلی دفاع مقدس در کشور کیست؟ مسئول رسیدگی به امور رزمندگان، ایثارگران، آزادگان، جانبازان و خانواده های آنها کیست؟ و چه کسی پاسخگوی نارسائی ها درزمینه ی رسیدگی به امور آنان است؟ و... همه ی این نکات و نکات دیگری که بیانش مجال دیگری را اقتضاء می کند ضرورت یک اصل را مبرهن و روشن می سازد و آن لطمه شناسی حوزه دفاع مقدس با همه سازوکارها و عملکردهاست. لازمه لطمه شناسی، بررسی «وضع موجود» و مقایسه آن با «وضع مطلوب» است. وضع مطلوب چیست و چه شخص و سازمانی باید وضع مطلوب را طراحی کند؟ روشن است که بررسی وضعیت موجود به مفهوم زیر سؤال بردن زحمات سالهای گذشته نباید تلقی شود.
همین طور لازمه لطمه شناسی ایجاد زمینه های لازم برای به چالش کشیده شدن عملکردها در حوزه دفاع مقدس و ایجاد مجال برای طرح نگاه های انتقادی است. نگاه های انتقادآمیز به دفاع مقدس نه فقط نباید تخطئه شود و از دور خارج گردد که باید مورد استقبال قرار گیرد. منتقدینِ منصف که فرق بین توهین و افترا و بدگویی را به خوبی می دانند، باید عرصه را برای طرح نگاه های انتقادی خود فراهم ببینند تا در پرتو طرح انتقادات و پرسش های اساسی، صاحبنظران و کارشناسان فرصت بیان حقایق دیگری درباره دفاع مقدس را بیابند؛ بدین سبب بررسی سؤالات، ابهامات و شبهاتی که درباره دفاع مقدس مطرح می شود راهکار دیگری برای فراهم سازی مقدمات برای لطمه شناسی است. بی مناسبت نیست در اینجا به مطلبی نغز و راهگشا از رهبر معظم انقلاب (مدظله) استناد نماییم. ایشان در تبیین نقش طرح سؤالات در تولید علم می فرمایند:
«یکی از امتیازات امروز، کثرت سؤالات است؛ سؤال زیاد است. وقتی سؤال زیاد بود، مسائلی که به وجود می آید، میدان را باز می کند برای فعالیت ذهنی، برای عبور از مرزهای علم؛ آن وقت آثار تولید می شود. یک نویسنده ی متعصّب مصری سال ها پیش یک کتابی مقابل تشیع نوشت بنام فجر الاسلام؛ [که] در آن حرف های واقعاً غیرمنصفانه ای مقابل تشیّع [بود]. البته بعد دنباله ی آن ضحی الاسلام و ظهر الاسلام و عصرالاسلام و مانند این ها را هم نوشت. این ها همه را بنده آن وقت ها در همان سالهای اواخر [دهه ی] ۴۰ یا اوایل [دهه ی] ۵۰ خوانده ام. این کتاب فجرالاسلام سبب شد که چند نفر از برجستگان علمای ما چند اثر برجسته به وجود بیاورند. یکی از آن آثار برجسته الذّریعة است؛ ذریعه ی آشیخ آقابزرگ تهرانی. یکی از آن آثار برجسته تأسیس الشّیعةلفنون الاسلام است؛ مال مرحوم صدر. همه ی این ها در مقابل فجر الاسلام [نوشته شد]. گمان می کنم یکی از آن آثار برجسته ای که تحت تأثیر کار فجر الاسلام -نوشته ی احمد امین مصری- به وجود آمد، کتاب مرحوم سیّد محسن امین است؛ این کتابِ شرح حال علما یا اعیان الشّیعة. خب، یعنی یک مسئله بوجود آمد، برای پاسخ به آن مسئله چند کار مهم انجام گرفت که اگر چنانچه آن سؤال نبود، این کارهای مهم انجام نمیگرفت.»[1]
بر این اساس نباید شک کرد که طرح سؤالات و نگاههای انتقادی و حتی شبهه افکنی ها، با هر غرضی که می خواهد باشد، موتور محرکه ای است برای اذهان فعالی که نیازمند تلنگری هستند تا به حرکت درآیند و با جوشش فکری، نکات بکر و تازه ای درباره واقعیت های دفاع مقدس ارائه نمایند.
معظم له همین طور با مخاطب قرار دادن علما، اساتید، صاحبنظران، هنرمندان، روشنفکران و جوانان، با اشاره به لزوم دارا بودن نگاه نقادی می فرمایند:
«علما، اساتید، روشنفکران انقلابی، هنرمندان متعهّد، این ها نگاه نقّادانه خودشان را نسبت به اوضاع فرهنگی کشور همچنان داشته باشند و تذکّر بدهند. البتّه من در مورد تذکّرات، معتقدم باید با منطق محکم و با بیان روشن، نقطه نظرات صحیح را ارائه بدهند. با تهمت زنی و جنجال آفرینی، بنده موافق نیستم؛ با تکفیر کردن و متهم کردن این وآن، بنده موافق نیستم. اعتقاد من این است که مجموعه ی انقلابی کشور ـ که بحمدالله تعداد بی شماری از آنها در میان جوان های ما، در میان صاحب نظران ما، اساتید ما، بزرگان ما، تحصیل کرده های ما حضور دارند ـ می توانند با منطقِ محکم وارد میدان بشوند، نقّادی کنند. نقاط ضعف را و نقاط منفی را به رخ ما مسئولین بکشانند. گاهی می شود که مسئول، متوجّه نیست چه دارد می گذرد در متن جامعه، امّا آن جوان در متن جامعه است، او می فهمد».[2]
بدین سبب اگر کسی موضع مخالفی نسبت به جنگ داشت یا انتقادی نسبت به عملکرد مدیری که در بخش های دولتی و غیردولتی؛ شامل کشوری و لشکری، مسئولیتی در قبال جنگ و دفاع مقدس داشته و یا دارد، کرد، نباید با واکنش سخت روبه رو شده و مورد بی مهری قرار گیرد. بدیهی است ذات جنگ مذموم است و خوشایند کسی نیست؛ بدین سبب طرح سؤال و انتقاد و حتی بدگویی و نق زدن نسبت به وقوع آن امری است طبیعی. باید سازوکار مواجهه منطقی با سؤالات، ابهامات و شبهه افکنی ها درباره دفاع مقدس که تمامی نخواهد داشت، فراهم گردد تا علاوه بر اقدامات ایجابی، از این معبر هم نقبی به استحصال گنجِ جنگ زده شود. دراین باره گفتنی های دیگری وجود دارد که از صاحب نظران انتظار می رود با ورود به بحث و ارائه نظرهای صائب به غنای بحث بیفزایند. ان شاء الله.
پاورقی:
[1] بیانات در دیدار طلاب حوزه های علمیه استان تهران؛1396/6/6.
[2] بیانات در حرم مطهر رضوی (ع)، 1393/1/1.
منبع: كاراموند
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب