مستندی که به دل قاچاقچیان مواد مخدر زد تلاش یک زن برای نجات همسرش
به گزارش کاراموند، نازنین زهرا رفیعی کارگردان مستند کوتاه مک با اشاره به محور قرار دادن یک زن در فیلمش عنوان نمود که به مساله قاچاق مواد مخدر در یک منطقه روستایی پرداخته است.
نازنین زهرا رفیعی کارگردان مستند کوتاه «مک» در گفتگو با گزارشگر مهر در رابطه با ایده اولیه این فیلم بیان نمود: مدتی طولانی به علت علاقه شخصی، پژوهش هایی در حوزه قاچاق مواد مخدر در ایران انجام می دادم. در این مطالعه ها متوجه شدم که برخی مناطق بعنوان شریان های اصلی جابجایی مواد مخدر در کشور محسوب می شوند. نکته قابل توجه این بود که خیلی از افرادی که درگیر انتقال و قاچاق مواد می شوند، برعکس تصور رایج، لزوما عضو شبکه های سازمان یافته مافیایی نیستند، بلکه غالبا افراد محلی هستند که به علت فقر اقتصادی و فرهنگی، با دریافت مبالغ اندک به این کار وارد می شوند. متاسفانه در خیلی از مناطق جغرافیایی ایران، خانواده های مختلفی را میتوان یافت که اعضاء آنها به علت جرایم در رابطه با مواد مخدر در زندان به سر می برند. وی اشاره کرد: باتوجه به این موضوع، تمرکز روایت خودرا بر وضعیت خانواده این افراد قرار دادم تا فشارها و رنج هایی که متحمل می شوند در چارچوب یک اثر تصویری منعکس شود. هدف از این کار، ایجاد حس بازدارندگی در مخاطب نسبت به این پدیده اجتماعی بود، چون که ممکنست این کارها بشکلی نسل به نسل در بین برخی خانواده ها ادامه یابد. این کارگردان در رابطه با آشنا شدن با سوژه فیلمش اظهار نمود: در ادامه، با هدف مستندسازی این موضوع، به مناطق مختلف سفر کردم. از آنجائیکه پیش تر نیز در رابطه با مسایل زنان مطالعه و فعالیت داشتم، در این سفرها به دنبال زنانی بودم که همسران آنها با پرونده های در رابطه با مواد مخدر درگیر هستند. سرانجام، با چند مورد مشابه مواجه شدم که یکی از آنها به علت خاصیت های خاص خود بعنوان سوژه اصلی فیلم برگزیده شد. این زن، به علت علاقه و دلبستگی فراوان به همسرش، تلاش می کرد تا اقدام مؤثری برای بهبود وضعیت پرونده وی انجام دهد. وی در رابطه با دلیل جذب شدنش به ساخت این مستند، توضیح داد: علاوه بر علاقه شخصی به موضوع، مساله قاچاق مواد مخدر در کشورمان را بسیار جدی می دانم و معتقدم اقدامات فرهنگی گسترده ای در این مورد ضروری است. از دید من یکی از مؤثرترین راه های بازدارندگی و ممانعت از گسترش این جرم، نمایش دستاوردهای منفی آن برای خانواده های درگیر است.
تلاش یک زن برای تغییر شرایط
رفیعی اشاره کرد: آن چه این موضوع را برای من ویژه کرد، خاصیت های شخصیتی زنی بود که مرکز روایت مستند قرار گرفت. برعکس خیلی از زنان در موقعیت های مشابه که به علت شرایط جغرافیایی و فرهنگی، بتدریج به این وضعیت عادت کردند، این زن موقعیت پیش آمده را نمی پذیرفت و برای تغییر شرایط خود و خانواده اش تلاش می کرد. همین مقاومت و اراده او در بین تنگناها و دشواری ها، مورد ستایش من قرار گرفت و من را مصمم به ساخت این اثر کرد. هرچند سوژه اصلی فیلم در زمان آغاز ساخت، با حکم اعدام مواجه بود و کار در چنین فضایی با دشواری های خاص خود همراه بود، اما اعتقاد داشتم که پرداختن به این مضمون لازم است و باید فیلمی در این مورد ساخته شود. وی در رابطه با شیوه پرداختن به مبحث در مستند «مک» توضیح داد: اعتقاد دارم که هر فیلم بشکلی ناخودآگاه بازتاب دهنده فضای ذهنی و تجربه زیسته سازنده آن است. بدین سبب از جنبه فرمی و ساختاری، طبیعتا این اثر نیز به سلیقه و زیبایی شناسی من نزدیک است. در عین حال، نکته مهم در این پروژه، طراحی چارچوب های روایی، ساختاری و فرمی برمبنای داده های مستقیمی بود که از سوژه اصلی به دست آوردم. آن چه در این اثر به دنبال انتقال آن بودم، فراتر از روایت خطیِ پرونده ای پیچیده بود. باآنکه محور داستان، داستان زنی است که همسرش به علت جابه جایی مواد مخدر با حکم اعدام روبه رو شده و او تلاش می کند با جمع آوری استشهادنامه و مدارک جدید، پرونده را دگرگون کند، اما هدف من فقط نمایش این تلاش بیرونی نبود. تمایل اصلی من، نزدیک شدن به جهان ذهنی و درونی این زن و واکاوی لایه های روانی، عاطفی و فکری او در رویارویی با این موقعیت بغرنج بود. رفیعی در رابطه با دغدغه پرداختن به مسایل زنان در فیلم هایش اظهار داشت: باآنکه فرم و ساختار روایی در کارهای من از اهمیت بالایی برخوردار است، اما آن چه قبل تر و بیشتر از هرچیز من را به ساخت یک اثر تشویق می کند، ارتباط مضمونی مستقیم آن با مسایل روز جامعه است. موضوعات در رابطه با زنان همیشه در کانون توجه من قرار داشته اند و تا حالا نیز تجربیات کاری ام را در همین حوزه متمرکز کرده ام. قصد دارم این رویکرد را در آینده نیز ادامه دهم و به بازتاب دغدغه ها و واقعیت های زندگی زنان در جامعه معاصر بپردازم. وی در رابطه با انتخاب عنوان «مک» برای فیلمش توضیح داد: در گویش منطقه جغرافیایی مورد نظر که در جنوب شرقی کشور واقع شده است، «مک» به معنای درخت خرما است. در فیلم، روندی طراحی شده که در آن مخاطب درمی یابد این نام گذاری در واقع استعاره ای از شخصیت اصلی زن داستان و نیز کنشی است که او انجام می دهد. انتخاب این عنوان برای فیلم نیز با همین نگرش انجام شده تا همزمان نمادی از هویت آن زن و بازتابی از تلاش و ایستادگی وی باشد.
فیلمبرداری در مسیرهای ناامن
این کارگردان در رابطه با چالش های فیلمبرداری اظهار نمود: منطقه ای که در آن فیلمبرداری انجام دادیم، حدود چهار تا پنج ساعت با نزدیک ترین شهر فاصله داشت و برای رسیدن به نقاط مورد نظر، لازم بود از مسیرهای خاکی و صعب العبوری عبور نماییم. در آن محل، دسترسی به امکانات اولیه مانند آب شرب سالم، سوخت و حتی مواد غذایی بسختی ممکن بود و این کمبودها، حضور و ادامه کار را از نظر لجستیکی با دشواری زیادی همراه می کرد. افزون بر این، این منطقه از نظر جغرافیایی در مسیرهای حساس و ناامن قرار دارد که بطور معمول برای جابه جایی مواد مخدر استفاده می شود؛ بدین سبب حضور یک گروه فیلمبرداری با تجهیزات گسترده نه فقط امری غیرمعمول بود، بلکه توجه برانگیز و تا حدی خطرناک محسوب می شد. وی افزود: خوشبختانه محمدصادق اسماعیلی تهیه کننده این پروژه، با پذیرش همکاری در این اثر، پشتیبانی قابل توجهی از آن به عمل آورد. او که خود فیلمساز مستند شناخته شده و اهل کرمان است، با شناختی که از فرهنگ و جغرافیای منطقه داشت، امکان دسترسی بهتر و همکاری نهادهای محلی را فراهم نمود و در مدیریت چالش های پیچیده تولید نقش مؤثری ایفا کرد. تیم فیلمبرداری متشکل از او و فیلمبردار پروژه آقای آزادی، با وجود شرایط دشوار تولید، از هیچ تلاشی فروگذار نکردند. رفیعی در انتها متذکر شد: این پرونده و خانواده ای که مبحث فیلم بودند، برای ما ارزش بسیاری داشتند و باور به اهمیت روایت چنین موضوعاتی، سختی های مسیر را قابل تحمل می کرد. ما سعی کردیم در حد توان خود، صدای خانواده هایی مشابه باشیم و امیدوارم در آینده فیلمهای بیشتری با چنین مضامینی ساخته شود. همین طور انتظار داریم مسؤلان ذی ربط، از نهادهای فرهنگی و قضایی تا قانون گذار، به پرونده های این چنینی توجه نمایند و برای فرهنگسازی در این مورد ها گامهای مؤثرتری برداشته شود.
بطور خلاصه هدف از این کار، ایجاد حس بازدارندگی در مخاطب نسبت به این پدیده اجتماعی بود، چون که ممکنست این کارها بشکلی نسل به نسل در میان برخی خانواده ها ادامه یابد. وی در ارتباط با شیوه پرداختن به مبحث در مستند مک توضیح داد: اعتقاد دارم که هر فیلم بشکلی ناخودآگاه بازتاب دهنده فضای ذهنی و تجربه زیسته سازنده آن است. وی در ارتباط با انتخاب عنوان مک برای فیلمش توضیح داد: در گویش منطقه جغرافیایی مورد نظر که در جنوب شرقی کشور واقع شده است، مک به معنای درخت خرما است.
منبع: karamond.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان کاراموند در مورد این مطلب