آن چه در بزرگداشت مهدی محقق گفته شد
به گزارش كاراموند در بزرگداشت مهدی محقق از خصوصیت های شخصیتی و علمی این چهره فرهنگی سخن گفته شد؛ این كه معلم به معنای واقعی بوده، دانشمند منزوی نبوده كه خود را در اتاقی محبوس كند، و درباره تسلطش بر علوم مختلف و الگو بودنش.
به گزارش کاراموند به نقل از ایسنا، حجت الله ایوبی - دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران - در مراسم نکوداشت هفت دهه خدمات گسترده علمی و فرهنگی مهدی محقق در قالب برنامه تماشای خورشید که یکشنبه (۲۵ آبان) برگزار شد، خطاب به مهدی محقق بیان کرد: استاد محقق شما هیچ گاه به این تجلیل ها نیاز ندارید ولی ما سراپا نیازیم؛ همه باید بدانند در آسمان پاک ادبیات و فقه این کشور خورشیدی مانند شما وجود دارد. ما فکر می کردیم روزگار علامه ها به سر رسیده است اما در روزگاری هستیم که علم تخصصی شده است و علما جزیی نگر شده اند. ما نمی دانستیم در روزگار ما هم می توان علامه هایی چون شما را شاهد بود.
او اضافه کرد: سخنرانی استاد محقق همچون یک سمفونی است، یک قصیده و یک سروده است؛ همان قدر شیرین و دلچسب. او معلم به مفهوم واقعی کلمه است. خیلی ها مدرس هستند و آموخته های خودرا به دیگران منتقل می کنند ولی فرق است بین مدرس و معلم. استاد محقق معلم است یعنی دست دانشجو را می گیرد تا به مقصد برساند. همه این جلوه ها را مرهون او و همسرش هستیم.
جایگاه استاد محقق در عرصه فرهنگی معاصر
در ادامه غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره با آشنایی اش با مهدی محقق، اظهار داشت: مایلم اشاره کنم که جایگاه استادانی مانند دکتر محقق در عرصه فرهنگی دوران معاصر کجاست. همه با این دوگانه سنت و تجدد آشنا هستیم. اصلا تاریخ ۱۵۰ ساله اخیر ما تاریخ کشاکش سنت و تجدد است.
رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی توضیح داد: در هر رشته ای شما شاهد این دوگانه هستید همچون زمانی که دانشگاه ها علم جدید را ترویج کردند و حوزه های علمیه علوم و معارف سنتی را و همیشه اهل مصلحت نگران افراط و تفریط بودند. در این دهه هایی که دانشگاه ها در ایران تأسیس شده خصوصاً در دانشکده ادبیات و علوم انسانی نسلی از استادان نقش ایفا کردند که پیش از این که به دانشگاه بیایند و با روش جدید علم آشنا گردند از مباحث حوزوی بهره مند بودند.
حداد عادل اضافه کرد: این استادان که تحصیلات اولیه را در حوزه علمیه کردند، بعد به دانشگاه آمدند و موفق شدند این دوگانه سنت و تجدد را یگانه و از گسیختگی کم کنند؛ تعداد این استادان کم نیست. اگر چند نام را بخواهد ذکر کنم شاید آغازگر این سلسله علامه قزوینی باشد، بعد در دوران خودمان سیدجعفر شهیدی، دکتر زریاب و... یک طیف وسیع آشنا با معارف دینی، درس خوانده در حوزه ها و رسیده به دانشگاه، دکتر محقق به همین سلسله متعلق می باشد.
او اشاره کرد: باید ارجمندی او را در این دانست که در هجوم تجدد نسل دانشگاهی را با معارف آشنا کرده است. بعضی ها در حوزه ها درس خوانده بودند ولی وقتی به دانشگاه آمدند دیگر پشت سر خودرا نگاه نکردند اما امثال محقق چنین نبودند. امید خودم این است که پس از انقلاب این التیام قوت گرفته باشد یعنی حوزه و دانشگاه بیشتر به هم نزدیک شده باشند. ما پس از انقلاب روند معکوس را داشتیم؛ جریانی پیدا شده که برمبنای آن عده زیادی به دانشگاه می آیند و بعد به حوزه می روند، در واقع این خیابان یک طرفه دو سویه شده و این را باید مبارک دانست.
رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اظهار داشت: نکته ای که در کار دکتر محقق قابل توجه است تنوع کارهای علمی اوست. از تدریس ادبیات عرب، تالیف کتاب های عربی گرفته تا کارهای قرآنی، انواع کارهای کلامی و.... او به تاریخ علم و طب اسلامی هم علاقمند بوده و توجه وسیع داشته، طیف وسیع آثار استاد محقق تصحیح کتاب های طب اسلامی است و از این جهت بعنوان مرجعی شناخته می شوند. او یک دانشمند منزوی نبوده که خودرا در اتاقی محبوس کند. او همراه بی قرار و فعال در عرصه تاسیس موسسات علمی بوده است. با استادان غربی حشر و نشر زیادی داشته ؛ استادانی که جزء مشاهیر خاورشناسی بوده اند.
وی اظهار نمود: دکتر محقق با همه آنها کار علمی کرده، در موسسات آنها درس داده و تسلط بر زبان های عربی و انگلیسی داشته، یکی از خصوصیات مهم او تشویق جوانان است. آقای محقق از این بخت برخوردار بوده که همسری ارجمند، دانشمند و خردمند داشته که قسمتی از توفیق علمی او مربوط به همسرشان است.
مایه فخر عرصه علم
محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران هم در این مراسم اظهار نمود: صحبت از دوران سخت و کرونا شد. همین را برای نقشی که عالمان دارند، مثال بزنیم. ما بحثی را در بررسی شیلاتی های ۹۸ داشتیم که به نظرم رخدادی در علم بود. جامعه بخش خدمات را بهتر درک می کند اما پشت این اتفاق را کمتر حس می کند. صرف تکیه بر یافته های تکنولوژی مشکل جامعه را حل نمی کند؛ آن شعور و فرهنگ است که یک ملت را بزرگ می کند. چیزی که امروز در پدیده کرونا می بینیم در ابتدا مشکل بهداشتی آن بود ولی بخش دیگر یک مشکل، ساختاری و اجتماعی و مدیریتی است.
نیلی احمد آبادی تصریح کرد: ما کشوری هستیم که مفتخر به یک تمدن طولانی هستیم. وقتی این تاریخ را مطالعه می نماییم می فهمیم چیزی که ما را بعنوان یک ملت حفظ نموده بی شک نقش دانشمندان و عالم ها بوده است. مفاهیمی می سازند که ما به آن افتخار نماییم. یک ملت وقتی با هم تعامل کنند، موضوعات مشترک داشته باشند و به آن افتخار کنند یک ملت می شوند و این ها پشت ماندگاری یک تمدن و یک فرهنگ می ماند. ما هرچه به این مفاخر بیشتر بها بدهیم می توانیم به ماندگاری و خوشبختی ملت ها بیشتر برسیم.
او اشاره کرد: امروز از هر زمان دیگری به نقش علم بیشتر آگاه هستیم نه آن علمی که از آن بهره مستقیم داریم بلکه آن علمی که عالم ساز است. اگر همه نخبه های ما به سمتی بروند که آینده شغلی داشته باشند و عجیب نیست اما ما را نسبت به حوزه های دیگر لطمه پذیر می کند. تمام تصمیم گیران لازم است به این حوزه بپردازند.
رییس دانشگاه تهران توضیح داد: استاد مهدی محقق علامه است. ما امروز به روابط بین الملل اهمیت زیادی می دهیم ولی او یکی از پایه گذاران تعامل در حوزه علوم انسانی و معارف است پس ساختارمند کردن این مباحث از توفیق های دکتر محقق است. او عالمانه به برخی حوزه ها وارد شده است.
احیاگر میراث خردگرایی در عهد اسلامی
سپس علی کبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در این جلسه، اظهار داشت: من بواسطه کسالت و گرفتار آمدن در کمند امور دیوانی کمتر برای حضور در محافل و مجالس توفیق می یابم اما نتوانستم از حضور در محضر استاد معظم چشم بپوشم و از همراهی با مجمع اهل فضل برکنار بمانم.
وی افزود: من به دور از هرچیزی بر این باورم که سخن گفتن در باب فضایل دکتر محقق نیازمند آراستگی به چندین هنر است و من خودم را در حدی نمی دانم که از عهده این امر بربیایم. با خودم اندیشیدیم که هیچ گاه نمی توانم حق مطلب را ادا کنم اما خلاف راه صواب و نقش رای بزرگان است که از دعوت دوستان یکدل چشم بپوشم آن چه در مورد شخصیت، روش و منش استاد محقق بیش از دیگر امور برای من جلب توجه می کند آشنایی عمیق او با قرآن کریم و میراث بی بدیل حکمای اسلامی است که در روزگار ما کیمیاست.
رییس سازمان انرژی اتمی توضیح داد: علامه مهدی محقق افزون بر برخورداری از پیوند ناگسستنی با سنت و مدرسه فکری و اسلامی، به کاوش در زوایای گوناگون مغرب زمین هم پرداخته، گستره دانش او ایران را درنوردیده و به گوش جهان رسیده است.
صالحی افزود: دکتر محقق یکی از احیاگران میراث خردگرایی در عهد اسلامی است پس عجیب نیست اهل فرهنگ و معنا آشنایی با بزرگان را مرهون کوشش های علمی این استاد گرانمایه بدانند. او با بازآفرینی اندیشه های بزرگان ما را دعوت می کنند نسبت به احیای جایگاه عقل و خردگرایی شیعی تلاش نماییم من وقتی چهره او را پیش چشم می بینم و آثار او را از نظر می گذرانم حس عجیبی دارم از یک سو اعجاز و از یک سو افسوس دارم. بعنوان یک ایرانی به خود می بالم که سایه فرزانگانی مانند او بر سر اهل معرفت گسترده است و به جان ما گرمی می دهد اما از طرف دیگر این دغدغه آدمی را دستخوش اندوه می کند که با سیطره سبک جدید زندگی آیا دیدگان ما و نسل های آینده به جمال اندیشمندانی ژرف نگر منور خواهد شد؟
او اشاره کرد: من که مانند استاد محقق از ریشه روحانی برخاسته ام و به اندازه وسعت اندک خود در گیتی سیر کرده ام به این مساله فکر می کنم این خطر جامعه ایرانی را تهدید می کند که نوجوانان ما شاید آرام آرام با گنجینه تمدن اسلامی ایرانی بیگانه شوند و از درک آنها عاجز بمانند اما آن چه موجب دلگرمی ماست زیبایی و گیرایی فرهنگ ایرانی و اسلامی است که بعضی از مفاخر گیتی را مجذوب می کند. اگر این دفینه از این ظرفیت برخوردارست که دل و دین برخی اندیشمندان را برباید پس باید دل قوی داریم که خدا چنین عزیزی را به دست اهریمن زمان رها نخواهد کرد و نسلی جدید پای درمی نهند و طرحی نو درمی اندازند.
فروزنده علم
در ادامه دکتر حسن بلخاری - رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران اظهار نمود: مایلم درباره عنوان فوق العاده جمیل این برنامه یعنی «تماشای خورشید» بیان کنم کلمه خورشید در فرهنگ ما هم تصویر ماده و هم معناست. در وجه مادی نور قسمتی از زمین است و هر شیء به وجود پرتو او نور و گرما می گیرد. افروختگی دکتر محقق فروزندگی علم و دانش را در ایران به دنبال داشته است. من از سال ۹۶ در کنار او بودم. هیچ گاه در جای او نبودم و شاگردی او را می کنم. ممنونم از استاد که دست پاک کمک خودرا از سر ما برنداشتند. از ته جانم می گویم مایه دلگرمی ما بودند.
یک الگوی تمام عیار
در ادامه علی اصغر میرباقری - رئیس انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی - توضیح داد: محقق یک الگوست و می شود از او کمک گرفت برای بازسازی ساختار آموزشی. چه خوب است به شکلی برنامه ریزی نماییم تا از این الگوهای مجسم استفاده های عمیقی ببریم و بدانیم شیوه تربیت آنها چگونه است. استاد خاصیت ای دارد که این خاصیت در استادان و هم نسلان او کمتر دیده شده است.
رییس انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی اشاره کرد: هر چند هستند عده زیادی از این استادان که این نقش را ایفا کردند و هم در حوزه و هم در دانشگاه تحصیل کردند ولی در میان آنها استاد محقق خاصیت بارزی دارد. در حوزه های مختلف احاطه او را می بینیم که کم نظیر است. او تنها در تحقیقات معاصر صاحب نظر نیست بلکه دامنه کارهای او بسیار گسترده است. در کنار احاطه علمی کار خاصی که او انجام داد این بود که کوشید ساختارهایی پدید بیاورند که برنامه حاکم باشد و کار گروهی صورت گیرد.
میرباقری افزود: امروز در حوزه آموزشی بحث بازبینی در نظام های آموزشی مطرح است. مقرر است سیاست ها تنظیم شود. در علوم انسانی لطمه های جدی داریم که از مهمترین آنها این است که در برون دادهای پژوهشی مشکل داریم. مهمترین مسائل جامعه ما مربوط به علوم انسانی است اما دانشگاه خودش را مکلف به این همه مشکل در جامعه نمی داند.
امیدوارم بتوانیم چشم و دست استاد محقق باشیم
سپس نوش آفرین انصاری همسر مهدی محقق و دبیر شورای کتاب کودک بیان کرد: در سال ۱۳۴۷ زمانی که از کانادا برگشتیم استاد موسسه مطالعات اسلامی را تأسیس کرد. در این موسسه نظر استاد بیشتر بر انتشار آثار بود. این نوع نگاه منظم و بر بسترسازی در تولید علم موثر است. در یکی از این مجموعه ها که تاریخ پزشکی است قصه ای داشتیم که چند جلد آن چاپ شده بود و استاد در دوران قرنطینگی این نگرانی را داشت که آیا جلد چهارم چاپ خواهد شد یا نه، از نظر او این کتاب مهم بود چون پیش از کتاب ابن سینا نوشته شده بود. ناگهان محمد ترکمان اعلام نمودند که این کتاب را چاپ می کنند.
او اضافه کرد: دو هفته پیش جلد چهارم کامل الصنایع چاپ شد و بهترین هدیه به استاد بود خصوصاً این که متوجه شد جلد پنجم و ششم هم چاپ می شود. او وقتی کتاب را در دست گرفت من را یاد زکریای رازی در سالمندی انداخت که گفت حالا با دستان دیگران می نویسم و با چشمان دیگران می بینم. بحث طلب علم دیگر موضوع است. او شیفته استادان خود بود و تاثیر معلمان بزرگ بر استاد محقق زیاد بوده است. امیدوارم بتوانیم چشمان و دستان او باشیم و از فیض وجودش لذت ببریم.
اهدای نشان یونسکو و رونمایی از تمبر
در ادامه این مراسم با حضور حجت الله ایوبی، یونس شکرخواه، محمود نیلی احمدآبادی، غلامعلی حداد عادل، غلامحسین امیرخانی، حسن بلخاری، علی اکبر صالحی، سیدعلی اصغر میرباقری عبدالمهدی مستکین، نوش آفرین انصاری و همین طور فرزند استاد مهدی محقق، نشان یونسکو به پاس یک عمر فعالیت علمی و فرهنگی و قرآنی به او اهدا و در ادامه از تمبر استاد مهدی محقق رونمایی گردید.
مملکت دانش پرور
در ادامه مهدی محقق اظهار داشت: من از دو شخصیت بزرگ عالم تشیع نام می برم که شاید بعضی از شما نام شان را شنیده باشید؛ سید رضی و سید مرتضی. سید رضی سخنان امام علی (ع) را گردآوری کرد. حالا که ما نهج البلاغه را داریم مدیون او هستیم، برادرش سید مرتضی کتابی نوشت که مسأله امامت را چاشنی عقلی و فلسفی زد تا مسأله امامت در تشیع جنبه عقلی و نقلی داشته باشد. پدر این دو سید فوت کرد و آنها مجلس ختمی را برگزار کردند.
وی افزود: شاعری از سوریه به این مجلس آمد، چشمش نابینا بود، نابینایان وقتی می خواهند به جایی بروند همان دم در می نشینند. این دو برادر این شاعر را ندیده بودند، دیدند نابینایی دم در نشسته است به فکرشان رسید که او یک فرد عادی نیست. آنها رفتند و گفتند تو شاعری؟ و دیدند بله هم اوست، دستش را گرفتند و به بالای مجلس بردند. این نشان میدهد که فرهنگ و دانش در اسلام اهمیت داشته و همیشه در کشور ما دانشمندان را گرامی داشته اند. این مملکت دانش پرور است و باید این مساله را به بچه های مان یادآوری نماییم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب