به گزارش كاراموند به نقل از ایسنا، علی اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی شهر كتاب، در آغاز این نشست به پیشینه ارتباطی ایران و تركیه اشاره نمود و اظهار داشت: فرهنگ ایرانی در آسیای صغیر ریشه های كهنی دارد. با فروریختن دیوار روم مسیحی، سیل مهاجران ایرانی هم همراه سپاه سلاجقه به آسیای صغیر جاری شد. آسیای صغیر یك محیط چندفرهنگی است. زبان فارسی در ۷۰۰ سال قبل در این دیار رواج داشته و شاعران و عارفان فارسی گوی بسیاری در آسیای صغیر زیسته اند.
او با اشاره به اینكه در صد سال قبل ایران شناسی و زبان فارسی در شكلی جدید در تركیه مورد توجه قرار گرفته خاطرنشان كرد: امروز در دانشگاه های استانبول، آنكارا، ارزروم، سلجوق و كیرك قلعه رشته زبان و ادبیات فارسی تدریس می گردد و چهره هایی چون قیرلانغیچ، تمیزال، گوزل یوز، اسماعیل اوغلو، چیچكلر و كانار در این دانشگاه ها تدریس می كنند.
همچنین كاآن دیلك، رئیس انجمن ایران شناسی تركیه، در ابتدای سخنانش اظهار داشت: ایران شناسی در تركیه یك مسأله نو و در حال شكل گیری است. ریشه های ایران شناسی تركیه را باید در تاریخ روابط فرهنگی و ادبی و در تاریخ زبان فارسی در آسیای صغیر جست وجو كرد و برنامه های توسعه ایران شناسی را هم باید در چارچوب بررسی این روابط دید. فعالیت ها و اقدامات علمی و پژوهشی مرتبط با ایران شناسی تركیه، در عین حال زمینه ای بسیار مناسب برای گفت وگوی فرهنگی بین ایران و تركیه است.
مدیر انتشارات «ایرانیات» در تركیه به چشم اندازهای مطالعات ایران شناسی در تركیه اشاره نمود و اضافه كرد: در زمینه ایران شناسی، به خصوص در مبحث تاثیر زبان های ایرانی در زبان هایی كه در جغرافیای تركیه به آنها تكلم می شود، پژوهشگران ایرانی و تركیه ای می توانند همكاری های بسیاری داشته باشند. این مورد زمینه ای است برای تبادل نظر و انجام كارهای مشترك. در زمینه تاریخ و روابط ایران و تركیه هم طرفین می توانند به تبادل اسناد و منابع تاریخی ازجمله میكروفیش و میكروفیلم های نسخ خطی بپردازند. در این خصوص نیاز داریم كه به فهرست نسخ خطی یكدیگر دسترسی داشته باشیم.
دیلك در ادامه به سایر زمینه های همكاری های متقابل پرداخت و خاطرنشان كرد: در عرصه دیرینه شناسی متخصصان ایرانی می توانند با انجام مامویت های علمی به تركیه بیایند و بر روی كتیبه های ایرانی یافته شده در جغرافیای تركیه با باستان شناسان تركیه ای همكاری كنند. در زمینه ادبیات فارسی هم می توان به جست وجو و بررسی نسخه های تازه پرداخت. در عرصه فرهنگ شناسی محققان ایرانی و ترك باید به تاثیر متقابل ملت ها به فرهنگ و ادب یكدیگر توجه نمایند. برای نمونه می توان به آداب ویژه نوروز و آلات مشابه موسیقی اشاره نمود. انجام این كارها نیازمند همكاری های تنگاتنگ و متمادی محافل علمی و دانشگاهی دو كشور است. در جهت این تحقیقات باید همایش ها و میزگردهای علمی برای تبادل اطلاعات و تجربه صورت گیرد.
او به مبحث آموزش زبان هم پرداخت و اظهار داشت: در زمینه آموزش زبان فارسی طرفین باید برای تدوین روش های جدیدتر و بهتر آموزش زبان فارسی در تركیه همكاری های نزدیك و هماهنگی های پی درپی داشته باشند. در این عرصه می توان به تدوین كتاب های آموزشی و كمك آموزشی با عنایت به خصوصیات زبان شناختی ساكنان تركیه اشاره نمود.
مدیر مسئول مجله «ایرانیات» به صدمه شناسی زبان فارسی و مطالعات ایران شناسی در تركیه پرداخت و خاطرنشان كرد: آموزش زبان فارسی در دانشگاه ها با واسطه زبان تركی انجام می گیرد كه این وضعیت ناشی از مسلط نبودن استادان به زبان فارسی است. مساله دیگر عدم استفاده از منابع معتبر آموزشی و كمك آموزشی ادبیات فارسی در دانشگاه ها و مراكز علمی و استفاده استادان به جای كتاب های معتبر، از جزوه های خود است. همینطور كرسی های زبان فارسی به تجهیزات سمعی و بصری و منابع جدید دسترسی ندارند. فقدان نظام ارزشیابی هماهنگ در فرآیند آموزش و سنجش مهارت های دانشجویان فارسی زبان هم از دیگر مشكلات ما است. مبحث دیگر توجه نكردن دانشگاه ها به صورت مناسب به مكالمه است. دانشجویان زبان را با تاكید بر متن ها می آموزند و در گفت وگو ضعیف می مانند. باید یادآور شوم كتاب های تهیه شده برای زبان آموزی با نیازهای فارسی آموزان ترك هماهنگ نیست. تكیه بر متون كهن و نبود توجه به ادبیات معاصر ایران هم یكی دیگر از صدمه های ساختار آموزشی ما است.
دیلك همینطور به بی توجهی مراكز علمی و پژوهشی ایران به مراكز ایران شناسی تركیه اشاره نمود و خواهان توجه بیشتر ایران به این مراكز شد.
او در بخشی دیگر از سخنان خود به تاریخچه مطالعات ایران شناسی در تركیه اشاره نمود و اظهار داشت: بعد از تشكیل جمهوری در تركیه تا فروپاشی شوروی، ما در تركیه مركز یا مؤسسه ای علمی ـ پژوهشی كه در آن به جز تدریس زبان فارسی، ایران شناسی هم مورد توجه قرار بگیرد، نداشتیم. علاقه مندان به ایران شناسی سال ها ناچار بودند برای پیگری علایق شان تركیه را ترك كنند. امروز در شش دانشگاه تركیه رشته زبان و ادبیات فارسی برای ۷۰۰ تا ۸۰۰ دانشجو تدریس می گردد و در ۲۰ دانشگاه دیگر هم فارسی بعنوان درس اختیاری عرضه می گردد و ۸۰۰ نفر در این درس اختیاری شركت می كنند.
رئیس انجمن ایران شناسی تركیه در ادامه اظهار داشت: انجمن ایران شناسی در سال ۱۳۹۴ تاسیس شد. كلاس های آموزش زبان فارسی در سه سطح تعریف شده است. همینطور در این دوره كلاس های آمادگی آزمون زبان فارسی برای علاقه مندان و كاركنان نهادهای دولتی تركیه برگزار می گردد. این دوره ها سه ماهه و در قالب دو ترم و سه سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته و به صورت سه روز در طول هفته برگزار می گردد. علاوه بر دوره های آموزشی، این مركز دوره هایی را هم با عناوین آموزشی ـ فرهنگی در برنامه دارد و تا كنون چندین دوره را برگزار كرده است كه از آن میان می توان به كارگاه آموزش فنون و اصول مترجمی زبان و ادبیات فارسی، كارگاه شعر و ادب فارسی، كارگاه فیلم ایرانی و هم سلسله نشست های ادبی با هدف معرفی مشاهیر ادبی ایران اشاره نمود.
دیلك در انتها به ترجمه شاهكارهای ادب فارسی به زبان تركی اشاره و اظهار نمود: این شاهكارها مكرر به زبان تركی ترجمه شده اند و در شكل گیری بنیاد فرهنگ تركی نقش مهمی داشته اند. به صورت مثال شاهنامه فردوسی اثری است كه در فرهنگ تركی مقام والایی داشته است. این كتاب نه تنها در ادبیات كلاسیك تركی كه در میان مردم هم اثر فراوانی داشته است. در مجالس ما شاهنامه خوانده می شد و قاریان شاهنامه را «شاهنامه خوان» می نامیدند. این شاهكار چند بار به تركی ترجمه شده است. كلیله و دمنه هم در ادبیات تركی جایگاه والایی دارد و چند بار ترجمه شده است. قابوس نامه پنج بار به تركی ترجمه شده و آثار شیخ سعدی هم تاثیرات عمیقی بر ادبیات تركی گذاشته شده است. كتاب گلستان كتاب درسی مدرسه های عثمانی بود و ترجمه های متعددی از گلستان و بوستان سعدی عرضه شده است.